ก้อนมะเร็งมัยอิโลมา (plasmacytoma)
นพ.วิทวัส จันทร์ดำเนินพงศ์
แผนกโลหิตวิทยา กองอายุรกรรม
โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า
ก้อนมะเร็งมัยอิโลมา หรือ พลาสมาไซโตมา (plasmacytoma) เป็นมะเร็งที่เกิดจากความผิดปกติของเซลล์เม็ดเลือดขาวชนิดพลาสมาเซลล์ที่เพิ่มขึ้นผิดปกติ โดยเซลล์มะเร็งที่เพิ่มขึ้นได้ไปสะสมอยู่บริเวณกระดูกหรือเนื้อเยื่อภายในร่างกายจนก่อตัวเป็นก้อนมะเร็งขึ้นมา ตำแหน่งที่พบบ่อยคือ กระดูกสันหลัง กระดูกสันอก และซี่โครง ซึ่งสาเหตุของการเกิดก้อนมะเร็งมัยอิโลมานั้นยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด โดยโอกาสที่จะพบมะเร็งชนิดนี้ในประชากรทั่วไปอยู่ที่ประมาณ 1รายต่อประชากร 3 แสนคน มักพบในช่วงอายุเฉลี่ย 55 ปีขึ้นไปและพบได้ทั้งในผู้ชายและผู้หญิง
ในปัจจุบันสามารถแบ่งประเภทของก้อนมะเร็งมัยอิโลมาได้เป็นสองประเภทตามตำแหน่งที่พบความผิดปกติ คือ
ผู้ป่วยที่ตรวจพบก้อนมะเร็งมัยอิโลมาสามารถพบก้อนมะเร็งได้มากกว่าหนึ่งตำแหน่งขึ้นไป โดยร้อยละ 50-70 ของผู้ป่วยมักพบอาการทางมะเร็งไขกระดูกมัยอีโลมาร่วมด้วย
อาการที่เกิดจากก้อนมะเร็งมัยอิโลมา
อาการของก้อนมะเร็งมัยอิโลมานั้นขึ้นอยู่กับตำแหน่งที่พบความผิดปกติของก้อนมะเร็ง โดยอาการมักเกิดจากก้อนมะเร็งไปกดเบียดอวัยวะข้างเคียง ผู้ป่วยส่วนใหญ่มักมีอาการปวดหลังเรื้อรังโดยไม่ทราบสาเหตุ ขาอ่อนแรงหรือคลำได้ก้อนผิดปกติตามร่างกาย ผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการเสียงแหบหรือหายใจลำบากมากขึ้นถ้าก้อนมะเร็งนั้นอยู่บริเวณกล่องเสียงหรือทางเดินหายใจส่วนบน โดยผู้ป่วยร้อยละ 50-70 มักพบอาการทางมะเร็งไขกระดูกมัยอิโลมาร่วมด้วย ได้แก่ เหนื่อยง่าย อ่อนเพลียจากภาวะซีด ปวดกระดูก กระดูกหักโดยไม่มีสาเหตุที่เหมาะสม ปัสสาวะออกน้อยหรือไตวายเฉียบพลัน และอาการของแคลเซียมในเลือดสูง ได้แก่ ท้องผูก ซึม ปัสสาวะบ่อย
การตรวจเบื้องต้นเพื่อวินิจฉัยโรค
เมื่อผู้ป่วยมีอาการผิดปกติดังที่กล่าวมาข้างต้นควรไปพบแพทย์ในทันที เพื่อตรวจยืนยันการวินิจฉัยเพิ่มเติม โดยการตรวจเพื่อยืนยันการวินิจฉัยจำเป็นต้องตัดชิ้นเนื้อบริเวณที่สงสัยก้อนมะเร็งมัยอิโลมาเพื่อส่งชิ้นเนื้อตรวจ หลังจากที่ทราบผลชิ้นเนื้อยืนยันการวินิจฉัยเบื้องต้นแล้วนั้น แพทย์จะดำเนินการตรวจเพิ่มเติมเพื่อประเมินระยะของโรคและแนวทางการรักษาดังต่อไปนี้
\
รูปที่ 1 ก้อนมะเร็งมัยอิโลมาบริเวณกระดูกซี่โครงซ้าย ตรวจวินิจฉัยด้วย PET-CT SCAN
รูปที่ 2 ก้อนมัยอิโลมาบริเวณกระดูกสันหลังที่ยื่นไปกดไขสันหลัง ตรวจวินิจฉัยด้วย MRI
แนวทางการรักษา
ในปัจจุบันการรักษาก้อนมะเร็งมัยอีโลมาสามารถรักษาได้ด้วยการฉายแสง ยาเคมีบำบัด ยาพุ่งเป้า และการผ่าตัด โดยขึ้นอยู่กับการกระจายตัว ตำแหน่งของก้อนมะเร็ง และการตรวจพบมะเร็งไขกระดูกมัยอีโลมาร่วม โดยจำแนกการรักษาได้เป็น
โดยสรุป ในปัจจุบันการรักษาก้อนมะเร็งมัยอีโลมาได้มีพัฒนาการขึ้นมาก มีการรักษาในหลากหลายวิธี การตอบสนองต่อการรักษาของผู้ป่วยขึ้นกับระยะของโรค การกระจายตัว และตำแหน่งที่พบ ดังนั้นผู้ป่วยที่มีอาการดังที่กล่าวมาข้างต้นควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยเพิ่มเติม เพื่อรับการรักษาที่เหมาะสมต่อไป