ความรู้สู่ประชาชน

เม็ดเลือดขาวตํ่า ทําอย่างไรดี?

อ. นพ.ธีรินทร์ ลาน้ำเที่ยง

หน่วยโลหิตวิทยา ภาควิชาอายุรศาสตร์

คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

          เม็ดเลือดขาว คือ เซลล์เม็ดเลือดชนิดหนึ่ง ที่อยู่ในระบบไหลเวียนโลหิตของร่างกาย โดยสร้างขึ้นจากเซลล์ต้นกำเนิดในไขกระดูก มีหน้าที่สำคัญในระบบภูมิคุ้มกันซึ่งเกี่ยวข้องกับกระบวนกระอักเสบและการติดเชื้อต่างๆ ความผิดปกติของเม็ดเลือดขาวนั้น ย่อมส่งผลต่อระบบภูมิคุ้มกันและกระบวนการต่อสู้กับเชื้อโรค โดยเฉพาะภาวะที่ทำให้เกิดปริมาณของเม็ดเลือดขาวที่ต่ำลง ซึ่งจะกล่าวถึงในบทความนี้

          “เม็ดเลือดขาวตํ่า คืออะไร ?” เม็ดเลือดขาวตํ่า หมายถึง ภาวะที่ปริมาณของเม็ดเลือดขาวที่ต่ำลงกว่าค่าปกติ ซึ่งส่งผลต่อหน้าที่ตามปกติของร่างกาย ทำให้ภูมิคุ้มกันต่ำลงและเสี่ยงต่อการติดเชื้อโรคต่างๆ สาเหตุของเม็ดเลือดขาวต่ำนั้น มีได้หลากหลาย สาเหตุที่พบได้บ่อย ได้แก่

  • การติดเชื้อไวรัส โดยการติดเชื้อไวรัสบางชนิดนั้น สามารถรบกวนการทำงานของไขกระดูก  จนทำให้การสร้างเม็ดเลือดขาวลดลงได้
  • ยา โดยยาบางชนิด เช่น ยาในกลุ่มเคมีบำบัด สามารถทำให้เกิดภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำชั่วคราวได้
  • โรคภูมิคุ้มกันทำลายตนเอง ที่มีผลในการทำลายเซลล์ต้นกำเนิดในไขกระดูก
  • การขาดสารอาหารบางชนิด เช่น วิตามิน B 12
  • โรคในไขกระดูก เช่น ไขกระดูกฝ่อ ไขกระดูกเสื่อม มะเร็งเม็ดเลือดขาว

          “เม็ดเลือดขาวตํ่า จะมีอาการอย่างไร ?”   ภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำ อาจจะตรวจพบได้จากการตรวจสุขภาพประจำปีโดยที่ไม่มีอาการใดใดเลย หรืออาจจะมีอาการนำ จนต้องมาพบแพทย์ได้ เช่น

  • การติดเชื้อบ่อยๆ หรือเป็นซ้ำ ในระบบอวัยวะต่างๆ เช่น ติดเชื้อทางเดินหายใจ ติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ ติดเชื้อภายในเยื่อบุช่องปาก เนื่องจากการมีภูมิคุ้มกันที่ต่ำลง
  • อาการอ่อนเพลีย
  • อาการไข้เรื้อรัง จากการติดเชื้อที่เรื้อรัง เช่น วัณโรค หรือ เชื้อรา ซึ่งก็เป็นผลมาจากภูมิคุ้มกันต่ำเช่นกัน

          “เม็ดเลือดขาวตํ่า ทําอย่างไรดี?” การรักษาภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำ จะต้องรักษาที่สาเหตุที่จำเพาะของเม็ดเลือดขาวต่ำ เช่น หากเป็นจากเชื้อไวรัส ก็จะต้องรักษาภาวะติดเชื้อนั้นๆ หากเป็นจากยา ก็จะต้องหยุดยาที่เป็นสาเหตุ หากเป็นจากโรคในไขกระดูก เช่น มะเร็งเม็ดเลือดขาว ก็ต้องให้ยาเคมีบำบัดเพื่อรักษา และนอกจากการรักษาสาเหตุแล้ว ก็จะต้องมีการรักษาอื่นๆ เพื่อประคองอาการ และป้องกันภาวะแทรกซ้อนในระหว่างที่ให้การรักษาจำเพาะ เช่น ให้ยากระตุ้นเม็ดเลือด ให้ยาป้องกันการติดเชื้อ หรือ การปฏิบัติตัวเพื่อหลีกเลี่ยงการติดเชื้อ

          จะเห็นได้ว่า ภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำนั้น มีสาเหตุที่หลากหลาย ทั้งจากภาวะที่อาจจะไม่เป็นอันตรายและสามารถหายเองได้ หรือกระทั่งเป็นภาวะรุนแรงที่ต้องการการรักษาที่ค่อนข้างเร่งด่วน จึงมีความจำเป็นต้องสืบค้นสาเหตุอย่างจำเพาะโดยอาศัยความรู้ของผู้เชี่ยวชาญ เพื่อจะสามารถให้การรักษาที่ถูกต้องตามสาเหตุ และต้องได้รับคำแนะนำเพื่อการปฏิบัติตัวอย่างเหมาะสมกับภาวะสาเหตุนั้นๆ ดังนั้นหากท่านตรวจพบเม็ดเลือดขาวต่ำ ไม่ว่าจะตรวจเจอโดยบังเอิญจากการตรวจสุขภาพ หรือ จากการที่มีอาการนำต่างๆมานั้น  ควรจะต้องปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อจะได้สืบค้นหาเหตุและได้รับการรักษาอย่างเหมาะสม

รูปแสดง เม็ดเลือดขาวชนิดต่างๆที่พบได้ปกติในกระแสเลือด

เผยแพร่เมื่ 17 กค 2566